De verpakking als onderdeel van het schrikbewind

Dit was slechts een eerste stap in een reeks van maatregelen om roken te ontmoedigen. De overheid verbiedt tevens kleine verpakkingen met minder dan 20 sigaretten of 30 gram shag. Vanaf 1 juli 2017 is alleen nog een matte en gladde afwerking van een pakje sigaretten toegestaan. ‘Bling bling’, reliëf en spannende kleuren zijn verboden. Verder mogen de verpakkingen geen verwijzingen bevatten naar thema’s, zoals het WK Voetbal of Koningsdag, en zijn geluid-, licht- en geureffecten verboden. De verpakking moet zo onaantrekkelijk mogelijk gemaakt worden om het roken te ontmoedigen.

Overregulering
Dit soort kwesties leiden altijd tot discussies en kritiek. Tot hoe ver mag de overheidsbemoeienis gaan? Wanneer wordt regulering overregulering? Hebben consumenten geen eigen verantwoordelijkheid meer? En wat wordt de volgende stap? Plaatjes van een aangetaste lever op een flesje bier of foto’s van obesitaspatiënten op ‘dikmakers’? Een minder ‘extreem’ voorbeeld is het recente verbod van kindermarketing op producten met een blauw vinkje. Diverse instanties pleiten voor een algeheel verbod van kindermarketing op verpakkingen.    

Werkt het?
Tegenstanders spreken van een ‘extreme vorm van betutteling’, zonder dat een positief effect is bewezen. Hoogleraar Tabaksontmoediging Marc Willemsen zegt tegen de NOS [1] dat de afschrikwekkende plaatjes wel degelijk effect hebben. Hij verwacht niet dat men massaal stopt met roken, maar dat de pakjes mensen wel emotioneel raken en dat zij beter geïnformeerd worden over de mogelijke gevolgen. Volgens Willemsen hebben de plaatjes op jongeren een extra effect, omdat de ‘cool-factor’ ontbreekt en roken daardoor minder aantrekkelijk wordt.

Verpakkingen beïnvloeden gedrag
Wie er ‘gelijk’ krijgt zal de tijd ons leren, maar vanuit mijn expertise ben ik er wel van overtuigd dat je via de verpakking gedrag kunt beïnvloeden. De verpakking wordt bijvoorbeeld ingezet om het koopgedrag bij consumenten positief te beïnvloeden. Verpakkingen roepen (indirecte) associaties op over het verpakte product. Een product wordt op basis van de verpakking bijvoorbeeld beoordeeld als vers, lekker, goedkoop of juist duur. Deze associaties beïnvloeden het koopgedrag. Ik noemde eerder het voorbeeld van de ‘obesitasplaatjes’, maar je kunt het natuurlijk ook omdraaien. In plaats van een schrikbewind voeren, kun je via de verpakking goed gedrag stimuleren. Zo kun je met een aantrekkelijke verpakking gezond eten stimuleren en het gebruik van kleinere porties leidt tot minder consumptie. Dit levert een positieve bijdrage aan de strijd tegen overgewicht.

Ken jij nog andere voorbeelden van verpakkingen die het gedrag van consumenten (positief of negatief) beïnvloeden? 

Huib Burggraaf
VerpakkingXpert

Bron: [1] klik hier