Het hof over vluchtelingen, homo's en testikels

Jazeker: het item bevatte een stuk waarin de bewuste Syrische vluchteling vertelt over een aandoening aan zijn testikels. Tot grote hilariteit natuurlijk van de meer dan 80.000 views die dit fragment online had. Maar wat valt er voor de media uit dit arrest te leren?

Bekendmaken als journalist?

De PowNews journaliste heeft tegen de vluchteling gelogen dat het interview voor een schoolproject zou zijn. Het hof oordeelt dat dat toch door de beugel kan omdat het de pers in de bewuste periode onmogelijk werd gemaakt met asielzoekers in de centra te praten en dat op te nemen. PowNews loog hier dus om bestwil, was daarmee te goeder trouw en mocht de asielzoeker onder valse voorwendselen filmen vindt het hof.

De maatregel waarmee wellicht beoogd werd te voorkomen dat informatie over de asielzoekers naar buiten zou komen werkt hier dus averechts voor de bewuste Syriër: de uitingsvrijheid gaat gelet op het de persvrijheid beperkende COA regime voor op de privacy van de vluchteling. Het publiek heeft het recht de binnenkomende asielzoekers te leren kennen, waaronder ook hun visie op vrouwen, homoseksualiteit en seks en die onderwerpen komen in het item terug, zo oordeelt het hof.

Herkenbaar in beeld brengen?

De volgende vraag is of de asielzoeker herkenbaar in beeld mag worden gebracht. Natuurlijk is de man geen public figure en volgens het hof zelfs extra kwetsbaar want net in Nederland na zijn vlucht uit een oorlogsgebied. Dat er echter geen toestemming gegeven was, is in dit verband echter niet beslissend: de Syriër mocht toch herkenbaar in beeld worden gebracht omdat die herkenbaarheid wezenlijk heeft bijgedragen aan de zeggingskracht van de beelden, nu zij indringend duidelijk maken dat letterlijk een concreet mens van vlees en bloed zich aldus heeft geuit.

Een wat vreemd gemotiveerd (ook als iemand onherkenbaar is gemaakt is vaak wel duidelijk dat er een echt mens in beeld is) maar zeker opvallend standpunt in het voordeel van de uitingsvrijheid en iets waar verschillende nieuwsredacties blij mee kunnen zijn.

Zijn alle fragmenten dan toegestaan?

Nee, niet allemaal. De vluchteling mocht wel onder valse voorwendselen herkenbaar in beeld worden gebracht waar het zijn mening over de voorzieningen in het centrum en zijn mening over homoseksualiteit betreft.

Waar het de humoristisch bedoelde uitsmijter over de testikelaandoening van de vluchteling betreft (My balls its very big. Like this. Really. He said, make sex with anyone or anything) wordt hij wel door het recht op privacy beschermd. Dit fragment kan dus niet.

Deze uitspraken zijn niet te goeder trouw door PowNed gebruikt, omdat de asielzoeker volgens het hof geen keuze had al dan niet mee te werken. Opnieuw wat vreemd gemotiveerd, maar wel begrijpelijk: de man meende met een studente van doen te hebben die geïnteresseerd was in zijn situatie, maar stond voor de camera van een satirisch programma dat de intieme uitlatingen in een totaal andere context zou plaatsen. Het hof meent dat het fragment verder geen enkele serieuze functie had in de publieke discussie over de mening van (mannelijke) asielzoekers over vrouwenrechten en seks.

Het fragment mag dan ook niet meer herhaald worden en dient van het internet verwijderd te worden, behalve uit het PowNed archief om zo de functie van dit archief te waarborgen. PowNed wordt aanbevolen op de betreffende plek te vermelden dat de uitzending van het fragment onrechtmatig is bevonden.

Omdat er in latere uitzendingen al aandacht besteed is aan de veroordeling door de rechtbank en er al wat tijd verstreken is wordt een rectificatie afgewezen. De door de rechtbank toegewezen € 2.500,00 immateriële schadevergoeding wordt gehandhaafd.

De Syriër is er in hoger beroep dus niet veel wijzer van geworden en heeft in het hof een mildere rechter gevonden dan bij de rechtbank, PowNed is uiteindelijk wel de morele winnaar en voor nieuwsredacties is het weer wat eenvoudiger geworden personen herkenbaar in beeld te brengen.

Remco Klöters is specialist op het gebied van het media-, auteurs- en merkenrecht. Hij is partner bij Van Kaam advocaten te Amsterdam en heeft een ruime ervaring met procederen, adviseren en het uitonderhandelen en opstellen van contracten.