Amerikaanse presidentsverkiezingen; media faalt, media wint

En zo ging Nederland naar bed. Het einde van een spannende en spectaculaire race naar het Witte Huis. Eind goed al goed, Clinton zou winnen. Maar woensdagochtend vroeg, op 9 november, bleek Trump zo goed als zeker van de overwinning. Wat een apotheose, wat een spektakel en wat een ongebreidelde mediaconsumptie!

Amerika Kiest; Nederland kiest NPO 1

Want niet iedereen ging naar bed. Zo laat een analyse van MAGNA zien hoe Nederland in de nacht van de verkiezingen keek naar Amerika Kiest op NPO1.

Vlak na middernacht keken nog 800.000 Nederlanders naar dit NOS-programma. Ter illustratie; normaal kijken rond dit tijdstip ‘slechts’ 486.000 Nederlanders naar NPO1. Pas rond 4 uur zat het gemiddeld aantal kijkers onder de grens van 200.000. Alleen de Olympische Spelen behaalden dit jaar vergelijkbare resultaten. De nachtbrakers zaten niet stil; er werden meer dan 200.000 berichten geplaatst via social media en internetfora.

Vanaf het moment dat Nederland aan het ontwaken was, wist men niet hoe snel ze moesten inschakelen op NPO1. Het mag geen verrassing zijn dat de meerderheid met stomheid geslagen was. Trump was aan het winnen! Het hoogste aantal kijkers (1,2 miljoen Nederlanders) was tussen half 9 en 9 uur; de overwinningsspeech van Trump rond 08:50 Nederlandse tijd.

Op weg naar werk ging natuurlijk direct de radio aan. Helaas zijn hier geen actuele gegevens over beschikbaar, maar het moge duidelijk zijn dat zowel BNR als NPO Radio 1 uitermate goed beluisterd werden. Ook het mobiele internetverkeer explodeerde op de ochtend van het grote nieuws. Zo kreeg de mobiele site van de Volkskrant 3,3 keer zo veel bezoek als gemiddeld. Eenmaal op werk werden massaal de nieuwswebsites bezocht. De sites van AD en Telegraaf hadden beiden anderhalf keer zo veel bezoekers als gemiddeld, nu.nl zelfs vier keer zo veel. Wereldwijd was er sprake van een ware nieuwsorgie en iedereen wilde op de hoogte blijven. Op sociale media circuleerden al snel de ene na de andere inhaker en Twitter verbrak wereldwijd records.

’s Middags konden de middagkranten als Het Parool en NRC Handelsblad breed uitpakken met analyses en de shock verwoorden. ’s Avonds werd massaal afgestemd op de traditionele nieuwsvorm; het journaal. Het NOS Journaal van 8 en 9 november scoort maar liefst 68% beter dan de gemiddelde reguliere nieuwsuitzending in 2016. Bij het RTL Nieuws is het verschil lager; 18%.

 

DWDD breekt kijkcijferrecord

Het nieuws rondom de Amerikaanse Presidentsverkiezingen heeft natuurlijk gezorgd voor meer dan genoeg discussievoer. Zo heeft De Wereld Draait Door hier regelmatig aandacht aan besteed. Dit heeft ‘the day after’ geleid tot een record van bijna 2 miljoen kijkers. In deze aflevering zaten de experts, die de voorafgaande dag er nog compleet naast zaten, uit te leggen waarom Trump tóch had gewonnen. Hoewel de afgelopen dagen het kwaliteitsniveau van DWDD soms om te huilen was, zorgde het dus wel voor een kijkersrecord. Na de zomer had DWDD een trage start, maar mede dankzij de Amerikaanse presidentsverkiezingen zit het programma weer op haar oude niveau. Althans, oude niveau qua kijkcijfers.

'De uitzending voor de daadwerkelijke verkiezingsdag spande namelijk de kroon. Vol goede moed schakelde ik dinsdagavond in en als ik klompen aan had gehad, dan waren ze nu gebroken. Ik ben getuige geweest van de meest tenenkrommende aflevering van het jaar. De geluidsman zat nog te slapen bij een a capella versie van het Amerikaanse volkslied, maar toen het geluid weer aanging was het toch beter geweest dat de beste man gewoon was door blijven slapen. Samen met nog 1,6 miljoen andere Nederlanders hebben we gekeken naar een uiterst linksgeoriënteerde aflevering gevuld met vervelende gasten en slechte oneliners. Uiteraard blijft DWDD het (iets wat lange) voorprogramma van LuckyTV, maar zelfs LuckyTV viel tegen [AT].'

Pas in de ochtend van 10 november konden de dagbladen los op de verkiezingsoverwinning van Trump. Nagenoeg alle dagbladen sloten deze drie historische dagen af met een voorpagina vullende foto van de onverwachte winnaar. Het waren drie onvergetelijke dagen.

Media verliest en wint tegelijk

Een belangrijk aspect in deze massale mediaconsumptie is gelegen in de rol van de (onder meer Nederlandse) media. Zij duwden de mensen richting het kamp van Hillary en maakten Trump en zijn stemmers (‘deplorables’) collectief belachelijk. Vertrouwend op de peilingen was de onverwachte winst van Trump dan ook een hard gelag. Toch moet de media dit niet als een verlies zien. Met Donald Trump hebben we iemand die interessant is, iemand die mensen echt willen volgen, iemand met nieuwswaarde. En als we iets hebben geleerd van deze verkiezingen, dan is het dat nieuws massaal geconsumeerd wordt en dat we direct op de hoogte willen zijn, ook via de traditionele nieuwsmedia. Graag wat minder eenzijdig informeren en wat minder vertrouwen in de peilingen. Na Brexit en Donald’s Triumph zullen we na de 2^e Kamerverkiezingen – maart 2016 – ongetwijfeld vaststellen dat we er wéér zijn ingetrapt.

Arthur Terpstra is Senior AV Consultant bij Magna Global
www.magnaglobal.nl