2013: het beste jaar ooit voor de journalistiek

Nooit eerder in de geschiedenis was er zoveel journalistiek te vinden. Nooit eerder was het niveau van de journalistiek zo hoog. Nooit eerder was er zoveel opinievorming. Nooit eerder waren er zoveel factcheckers.

Het enige minpuntje, volgens somberaars, is dat de voormalige eigenaren van journalistieke uitgaven aanzienlijk minder verdienen en hun monopolie op nieuws en meningvorming kwijt zijn.
Maar dat is een totaal andere kwestie dan de vraag of het aanbod en de kwaliteit van de journalistiek vooruit gaat of achteruit kachelt.

Nee, ik ben geen wetenschapper. Dus het duurt nog een jaar voordat dit stukje feitelijk wordt onderbouwd door de wetenschap-van-de-achteruitkijkspiegel.

Maar neem een aantal uitgeefsegmenten. Zoals sport, of mijn eigen vakgebied marketing, of opinie.

Laten we beginnen met opinie.

De opiniepers was jarenlang het domein van Elsevier, Vrij Nederland, HP/De Tijd, een klein beetje De Groene en de bijlagen van de dagbladen.

Nu is de opiniepers het domein van The Post Online, De Dagelijkse Standaard, Welingelichte Kringen, Joop.nl, Geenstijl, Sargasso, Das Kapital, De Correspondent, Follow the Money, VN.nl, HPdeTijd.nl, Elsevier.nl, Volkskrant.nl, NRC.nl, Trouw.nl, Groene.nl, de weekbladen Elsevier, VN, HP/De Tijd, De Groene, de dagbladen en hun vele opiniesegmenten.

Een voorzichtige gok? Het aanbod aan opinies is in vijf jaar tijd vertienvoudigd. De leestijd (van wekelijks bij elkaar 200.000 lezers voor de weekbladen naar dagelijks minimaal een half miljoen lezers voor de sites van de diverse aanbieders) is ook verveelvoudigd.

En de kwaliteit? Pak een paar opiniebladen van tien jaar geleden en vergelijk ze met het dagelijkse aanbod online van 2013. Je schrikt. Het niveau is enorm opgekrikt. Ja, er is veel rotzooi bijgekomen. Maar de opinieconsument heeft wat te kiezen én kan zelf wat bijdragen. Daarbij hoeven professionals met echte kennis van zaken niet langer te wachten tot de redacteur van een dag- of weekblad een klein beetje ruimte biedt voor hun verhaal. De experts publiceren zelf.

Terugpraten tegen de oude Elsevier en Vrij Nederland ging per post, waarna heel soms je reactie in verkorte en verhaspelde vorm viel terug te lezen, drie weken later.

Voor andere nieuwssegmenten daag ik u uit. Het gaat echt veel beter. Een groter aanbod en meer kwaliteit. In marketing zijn we gegaan van een paar weekbladen (MarketingTribune, Adformatie en Tijdschrift voor Marketing) naar een dagelijkse stroom kennis, nieuws en meningen (Frankwatching, de Adfo-sites, de sites van MarketingTribune en een oneindig aantal blogs). In kwantiteit en in kwaliteit zijn we er op vooruit gegaan. In exploitatie mogelijk niet. Maar wie zei dat het exploiteren van journalistiek een doel was?

Waar komt dan toch de perceptie bij velen vandaan dat de journalistiek het zwaar heeft en in sommige gevallen zelfs gesubsidieerd wordt?

Is dat echt alleen omdat een aantal klassieke uitgevers het lastig hebben en journalisten erachter zijn gekomen dat kennis van zaken en journalistieke vaardigheden tot de algemene competenties van ongeveer een miljoen hoog opgeleide Nederlanders behoren? Ik vrees dat de teloorgang van het oude bij sommigen het zicht op de positieve ontwikkelingen ontneemt.

Is er dan niets te somberen? Jawel. De regiopers. Wat er op landelijk niveau gebeurt met het groeiende aanbod aan nieuws, op special-interestniveau met recepten, make-up en gezondheid, dat gebeurt lokaal en regionaal te weinig. Te weinig talent stort zich op het regionale nieuws. Terwijl we nuchter kunnen vaststellen dat Wegener en de andere regio-uitgevers al tien jaar lang kansen missen.