Frontier Marketeer in Myanmar #7

Onder de militaire dictatuur kreeg de regering controle over de gehele economie. Privéondernemingen werden geconfisqueerd en de economie werd planmatig geleid. Dit leidde al snel tot het bevoordelen van bepaalde personen binnen de overheid of het leger, die zich door middel van verkopen van concessies in grondstoffen enorm konden verrijken. Kortom, een dodelijke mix van communisme en corruptie zorgde ervoor dat zich in Myanmar - toen nog Birma geheten - een langzame economische ramp voltrok.

Tragisch

Ooit was Birma de graanschuur van Zuid-Oost Azië, en was Rangoon een welvarende kosmopolitische hub, waar cruiseschepen op weg naar Indonesië graag een stop maakten. Die welvaart kun je nog steeds zien aan de grote, luxe teakhouten huizen die nu veelal op instorten staan. Het is interessant en tegelijk tragisch om te zien wat 50 jaar communisme met een land doet. Birma zakte af van een redelijk welvarend Aziatisch land tot één van de armste landen ter wereld, maar net boven Afghanistan, Rwanda en Soedan. Het land zakte af terwijl omliggende landen - zoals Thailand en Vietnam - juist een grote economische ontwikkeling doormaakten. Door de communistische dictatuur raakte Birma in een isolement en bleef in feite de economische en technologische ontwikkeling stil staan. Als gevolg moest alles geïmporteerd worden vanuit China of Thailand. Ook de landbouw bleef achter. Nog erger misschien was wat het regime deed met de ontwikkeling van de Birmezen zelf. Universiteiten werden gesloten, bedrijven werd overgenomen of tegengewerkt. De staat was de baas, inde al het geld en verdeelde het weer over de bevolking. Iedere vorm van eigen initiatief was ongewenst.

Corruptie

Totdat in 2011 een flinke omwenteling volgde en de militaire dictatuur werd afgeschaft. Langzamerhand worden de touwtjes gevierd en wordt eigen ondernemerschap weer toegelaten. Natuurlijk gaat de omvorming naar een moderne marktgeleide economie met horten en stoten. Veel bedrijven zijn geprivatiseerd, maar nog wel in handen van (ex)-militairen. Ook is er veel corruptie en zijn er bedrijfstakken - zoals de bancaire sector of de bouw - waar je als nieuwe ondernemer moeilijk tussen komt. Ik sprak laatste onze buurman die een bedrijf heeft in generatoren. Dat is goede handel hier, omdat de stroom om de haverklap uitvalt. Toen ik vroeg wie zijn klanten waren, antwoordde hij: ‘Ik heb één klant, de overheid, en kan daar prima van leven’. Het bizarre is dat hij zich waarschijnlijk niet realiseert dat dit weinig met ondernemen te maken heeft, maar simpelweg het kennen van één corrupt persoon binnen een bepaald ministerie. In veel bedrijfstakken zijn er dergelijke oneerlijke monopolyposities op basis van oude connecties. Als je met westerse blik zo eerlijk mogelijk zaken wilt doen, is dit moeilijk, omdat er ergens altijd wel een connectie is met een ‘crony’, een machtige ex-militair die niet helemaal zuiver op de graat is. Je moet je dus hier altijd afvragen: Met wie doe ik zaken? Waar komt het geld vandaan? Vaak gaat het om ‘fout geld’, afkomstig uit oneerlijke concessies, wapenhandel of uit de opiumteelt.

Overgangsfase

Deze praktijken hebben de Birmezen afgestompt en het eigen initiatief onderdrukt. Dat uit zich nog steeds in een wat nonchalante houding van de werknemers. Alsof ze zich nog niet realiseren dat hun eigen inspanningen nu wel lonend kunnen zijn. Dat is begrijpelijk en kenmerkend voor overgangsfase waarin Myanmar zich nu bevindt. Veel werknemers en ondernemers willen graag deelnemen in de huidige economische groei, dus er is zeker veel optimisme en enthousiasme. Daarbij zitten ook ondernemers met wat naïeve en onrealistische verwachtingen, die er van uitgaan dat ieder businessidee succesvol kan zijn. De focus is dan teveel op ‘snel rijk worden’, door het vragen van hoge prijzen, zonder daarbij de kwaliteit te leveren. Daarbij onderschatten ze de concurrentie van nieuwe buitenlandse toetreders en omliggende landen zoals India en Thailand. Dit kortetermijndenken zie je ook in de toeristische industrie. Er worden soms absurde prijzen gevraagd voor slechte hotels, terwijl je in Bangkok voor 40 dollar een prima hotel kunt krijgen. Nu Myanmar erg in de belangstelling staat en een aantal bezoekers toch wel wil komen, komt men daar nog mee weg. Maar, uiteindelijk waait die trend ook weer over en zal Myanmar gewoon moeten kunnen concurreren met het scherpe aanbod in de rest van Zuid-Oost Azië. Een aantal jonge ondernemers kijken goed naar het buitenland en lijken dit spel wel te snappen. In plaats van het westen zijn eerder Singapore en Zuid-Korea hun voorbeeld. En geef ze eens ongelijk, die landen zijn ons qua economie al de baas.

De Aziatische markt is booming, maar Myanmar, het vroegere Birma, springt er extra bovenuit. Deze markt van 60 miljoen consumenten ligt klaar om te worden veroverd. De economie groeit jaarlijks met 8 procent en veel Westerse bedrijven tonen interesse. André Koster en Minke Vorstenbosch zijn een jaar in Myanmar en doen exclusief voor MarketingTribune verslag van hun (marketing)avonturen.

Dit artikel stond in MarketingTribune 19, 3 november 2015.

Eerder verschenen in dezelfde serie:

Deel 1



Deel 2
 
Deel 3 


Deel 4

Deel 5

Deel 6