Kabinet wil concessie NPO met twee in plaats van vijf jaar verlengen

Het voorstel komt overeen met de aanbevelingen van het Adviescollege Publieke Omroep onder leiding van Pieter van Geel. Volgens het rapport uit september 2023 moet de NPO een transformatie doormaken. Die zijn dusdanig dat daarvoor aanpassingen in de Mediawet en de oprichting van een Autoriteit Publieke Media noodzakelijk zijn. Volgens het adviescollege gaat dat voor het aflopen van de huidige vergunning op 31 december 2026 niet meer lukken. Het demissionaire kabinet is het daarmee eens en heeft daarom besloten de concessie te verlengen, maar wel met slechts twee in plaats van vijf jaar.

Eén van de aanbevelingen uit het rapport is dat het aantal ledenomroepen binnen de NPO van tien naar maximaal zes moet gaan om het omroepbestel te moderniseren. Normaal gesproken dient de Nederlandse Publiek Omroep eens per vijf jaar een concessiebeleidsplan in, waarin staat wat er de komende jaren op de publieke tv- en radiozenders te zien en te horen zal zijn. Het kabinet beoordeelt dat plan en geeft op basis daarvan wel of geen concessie voor vijf jaar. In een reactie laat de NPO weten: ‘Dit geeft ons de benodigde ruimte en rust om het omroepbestel te moderniseren. Na deze periode zullen we, zoals gebruikelijk, een nieuw concessiebeleidsplan indienen voor de volgende vijf jaar.’

Het nog te vormen kabinet buigt zich over de toekomst van het omroepbestel. Als dat kabinet daadwerkelijk bestaat uit de vier partijen (PVV, VVD, NSC en BBB) die nu aan het onderhandelen zijn zal het bestel er waarschijnlijk anders uit komen te zien. Zo pleit de PVV in haar verkiezingsprogramma voor de afschaffing van de NPO, terwijl de VVD aanzienlijk wil. De NSC is voorstander van het verdwijnen van een televisienet.

Reactie NPO
'De commissie-Van Geel heeft geadviseerd om de huidige concessiebeleidsperiode te verlengen om ruimte en rust te creëren om aan de slag te gaan met de modernisering van het bestel. Dat advies wordt nu gevolgd. Daarna zal de publieke omroep net als iedere vijf jaar een concessiebeleidsplan indienen voor een nieuwe periode van vijf jaar.'

Reactie Bond van Adverteerders
Door het besluit van de ministerraad wordt de discussie over eventuele bezuinigingsplannen voor de NPO opnieuw aangejaagd, zo stelt de Bond van Adverteerders (BvA) in een brief aan informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol. De BvA ziet een afzwakking van de NPO als een probleem, zowel voor de maatschappij als voor haar achterban en waarschuwt voor de gevolgen.

Het is volgens de BvA niet ondenkbaar dat de partijen die nu aan tafel zitten, PVV, VVD, NSC en BBB, elkaar vinden in het stevig afzwakken van de publieke omroep. Zeker gezien het uitdagende begrotingsvraagstuk waar de partijen voor staan. De formerende partijen hebben afzonderlijk plannen om de publieke omroep in te perken, met stevige bezuinigingen (VVD), door het terug te brengen naar twee publieke zenders (NSC) of door het volledig te schrappen (PVV). Daarnaast gaan er bij diverse partijen stemmen op voor het terugdringen van reclame op de publieke omroep.

Nederland heeft volgens BvA een groot maatschappelijk belang bij een sterke publieke omroep. De organisatie waarschuwt de informateurs voor het klakkeloos wegbezuinigen van een belangrijke brugfunctie in de Nederlandse democratie. Volgens BvA is de publieke omroep onmisbaar in het tegengaan van polarisatie en het aanjagen van nodige maatschappelijke transities. En heeft ook reclame een duidelijke functie, juist in het betaalbaar houden van een sterke omroep.

‘Reclame draagt bij aan gezonde omroep’
De BvA benadrukt ten slotte dat de huidige duale financiering van de NPO veel voordelen kent. Henriette van Swinderen, directeur van BvA : ‘Reclame draagt bij aan een financieel gezonde (publieke) omroep van hoog niveau, zonder dat er aan kwaliteit of onafhankelijkheid wordt ingeboet. Dankzij reclame-inkomsten krijgt het publiek - op televisie, radio en online - gratis toegang tot een groot informatie- en entertainmentaanbod. Laten we er daarom voor waken dit goedwerkende systeem klakkeloos in te krimpen of reclamevrij te maken. Maak juist gebruik van de kracht van reclame om de waardevolle publieke omroep betaalbaar, onafhankelijk en bloeiend te houden.’

Foto: NPO.