[column] Beseft de vleeseter wel voor wie de Amazone wordt platgebrand

Het grootste exportproduct van Brazilië is soja (bron: Ministerie van LNV). Veel mensen leven in de waan dat soja alleen voor vega(n)s is. Maar niets is minder waar. Het Wereld Natuur Fonds rapporteert dat de gemiddelde Europeaan 61 kilo soja per jaar consumeert via vlees, vis, zuivel en eieren. Uit de bevindingen van het WNF blijkt dat voor de volgende hoeveelheden dierlijke producten de volgende hoeveelheden soja nodig is (naast ander veevoer zoals gras en maïs):

* 100 gram varkensvlees = 51 gram soja

* 100 gram kaas = 25 gram soja

* 100 gram zalm = 59 gram soja

* 100 gram hamburger = 46 gram soja

* 100 gram kipfilet = 109 gram soja

* 55 gram ei = 35 gram soja

De meest soja die in Europa gebruikt wordt, komt uit Zuid-Amerika. Zo'n 75 procent van alle soja wereldwijd wordt verwerkt als veevoer (bron: WNF). De soja voor vleesvervangers en sojamelk wordt geteeld in Europa en in Canada, op duurzame wijze (bron: Voedingscentrum).

Twee weken geleden kwam het nieuwste klimaatrapport van de Verenigde Naties uit. Dit rapport gaat over de relatie tussen klimaatverandering en landgebruik. De branden in de Amazone illlustreren goed hoe erg het mis gaat met ons landgebruik. In het rapport is te lezen dat zo'n 30 procent van het totale mondiale (ijsvrije) grondoppervlak gebruikt wordt als landbouwgrond (blz. 1-1). In figuur 5.2 in het IPCC rapport wordt duidelijk dat de meeste landbouwgrond (zo'n 80 procent) bezet wordt voor veevoer:


Het grootste gedeelte hiervan is grasland (groen: 'permanent meadows and pastures') dat nodig is voor koeien en andere herkauwers. Daar bovenop wordt een aanzienlijk van de voedselopbrengsten van akkerland (geel: 'arabale land'), gebruikt om onze kippen, varkens en koeien mee te voeren. Dat wordt duidelijk in onderstaande grafiek (ook uit figuur 5.2 van het IPCC rapport): de zwarte lijn is de totale voedselopbrengst van het akkerland (denk aan granen, bonen, groenten). De groene lijn laat zien hoeveel daarvan wordt gebruikt als veevoer.

Zoals je in de grafiek hieronder (en uit figuur 5.2 van het IPCC rapport) kan zien, resulteren dierlijke producten in verliezen: we voeren miljarden dieren met landbouwgewassen waardoor we 80 procent van de landbouwgrond hiervoor moeten inzetten, maar het levert relatief weinig voedsel op voor de mens (namelijk de gele stroom hieronder). In plaats van landbouwgewassen aan dieren te voeren om vervolgens de dieren op te eten, kunnen we beter direct die landbouwgewassen zelf eten. Dan hebben we veel minder landbouwgewassen en landbouwgrond nodig om de mensheid van voedsel te voorzien.

De president van Brazilië werpt het ons, westerse landen, voor de voeten dat wij ook amper (oer)bossen hebben en dat we ons daarom niet moeten bemoeien met de kap van de Amazone. En daar heeft hij ook wel een punt. In ons eigen land is zo'n 40 procent van het totale grondoppervlak in gebruik voor veevoer (bron: Compendium voor de Leefomgeving). Het grootste gedeelte hiervan is weiland. Als wij het dier uit de voedselketens zouden halen, zouden we in Nederland veel bos kunnen planten. Dit zou ons klimaat helpen. Niet alleen neemt bos namelijk CO2 op, het koelt het klimaat ook af en maakte het natter (bron: Climate and Land Use Alliance). En dat hebben wij hier nodig, gezien de droogte waar we in ons land mee kampen. Maar helaas: onze regering vindt het belangrijker om zoveel mogelijk vlees en zuivel te produceren, dan om te anticiperen op de gevaren van klimaatverandering.

Bolsonaro wil hetzelfde als onze regering. En wij werken er vrolijk aan mee. De enige manier waarop we met z'n allen een eind kunnen maken aan de omzetting van natuur naar landbouwgrond is door het dier uit de voedselketens te halen. Met andere woorden: jij kan de Amazone redden door te kiezen voor plantaardig voedsel in plaats van dierlijk voedsel.

In het IPCC rapport op blz 5-76 is namelijk te lezen: in het scenario dat er geen dierlijke producten worden geconsumeerd, kan een adequate voedselvoorziening in 2050 gerealiseerd worden met minder landbouwgrond dan nu in gebruik is, waardoor aanzienlijke herbebossing en vermindering van broeikasgassen kan plaatsvinden.

Waar wachten we nog op?

Armanda Govers
Stichting Even Geen Vlees

Verschillende inzamelingsacties zijn van start gegaan om de Amazone te helpen, zoals door het WNF dat intussen over 1,5 ton ophaalde, maar ook individuele micro-acties zoals deze op Facebook van Kriss. Diverse vakgenoten delen hun zorgen op social media over het platbranden, waarvan hier enkele voorbeelden. Het betreft behalve zorg om sojaverbouw voor vlees en zorg om aanplant voor malafide palmolieplantages ook de grooschalige houthandel en goudjacht, ook in Indonesië, waarin Nederlandse handelaren een grote rol spelen, soms met overheidssubsidie. Daaronder een video over de houtkap in de Amazone, die een goed beeld geeft van de ecologische ontwikkelingen in de delta. Fotocredit boven: regenwoud door Nathalia Segato voor Unsplash. Lees ook: [onderzoek] 'Multinationals vernietigden 260.000 voetbalvelden aan regenwoud voor palmolie'.
(PvWK)