Stichting Nederlandse Datakluis: Jouw data, jouw regels

Stichting Nederlandse Datakluis coördineert het onderzoek naar haalbaarheid en toepasbaarheid, en ontwikkelt de datakluis als een neutrale nutsvoorziening die voor iedereen toegankelijk en bruikbaar is. De Stichting zal zich ontwikkelen tot een onafhankelijke, neutrale partij die ervoor zorgt dat het belang van het individu centraal komt te staan.

Hoe gaat de datakluis werken?
Je slaat je persoonlijke data zelf op in je eigen datakluis, een zogenaamde Solid Pod. Via het door ons ontwikkelde Jouw.id kan iedereen zijn eigen kluis aanmaken en zijn eigen data invoeren, inzien en aanpassen. Met Jouw.id log je in bij alle aangesloten websites en stel je in wie welke data uit je datakluis mag zien. De website kan die data dan, enkel en alleen bij je bezoek, gebruiken voor personalisatie van inhoud, aanbod en advertenties. Vergelijkbaar met een Facebook-, Google- of Apple-login, maar met het fundamentele verschil dat je data van jou en bij jou blijft, je niet getrackt wordt en dus zelf bepaalt hoe jij anoniem, maar wel herkend, over het internet browst. Eigenlijk net als in de echte wereld. Daar bepaal je ook zelf hoe je je anoniem identificeert.

Hoe ver zijn jullie?
We hebben voor de zomer succesvol onze MVP getest in een gesloten groep gebruikers. Voor einde van dit jaar beogen we een live pilot voor de eerste ca. 10.000 gebruikers.

Is er steun vanuit de politiek?
We zijn ontstaan vanuit de innovatieagenda vanuit de mediasector en doen als Stichting het onderzoek en de ontwikkeling van deze nieuwe infrastructuur. Er is zeker interesse vanuit de overheid in wat we doen, maar het is niet gelukt om structureel samen te werken op basis van het Groeifonds. We worden wel medegefinancierd door de EU, uit een subsidie voor regionale ontwikkeling. In algemene zin zie je dat we in Europa het spel verloren hebben door het naar Amerikaanse spelregels te spelen.

Europa heeft het spel verloren door het naar de Amerikaanse spelregels te spelen

Nu de EU nieuwe spelregels bepaalt, komt er een nieuwe level playing field waar wij op anticiperen. Vanuit de data-act moet je straks als organisatie de door jou opgebouwde - 1st party - data van een gebruiker in een interoperabel formaat openstellen voor anderen. Wij praten daarom liever over zero party of first person data.

Hebben de ‘grote dataverzamelaars’ - socialmediabedrijven, de Googles, de Amazons, Bol et cetera - gereageerd op jullie plannen of zijn ze op de een of andere manier betrokken?
Niet direct, wel indirect. Het internet is opgebouwd uit webstandaarden; html voor websites, smtp voor email et cetera. Het protocol waarop we ontwikkelen heet Solid en is een oplossing voor data-interoperabiliteit rondom gebruikers geïntroduceerd door Tim Berners Lee, de uitvinder van het www. Een speciale W3C-commissie werkt nu hard om Solid een webstandaard te maken. Alle grote internetpartijen zijn daarbij betrokken.

Als de kluis er daadwerkelijk komt, hoe beweeg je zowel consumenten als de bedrijven die data verzamelen om mee te werken?
De ruime meerderheid van consumenten is ontevreden en wantrouwend over de manier waarop nu met persoonlijke data wordt omgegaan. Bovendien wordt iedereen horendol van alle logins en cookiewalls die daarvoor gebruikt worden. Wij maken het een stuk makkelijker: één login, geen tracking en dus ook geen cookiewalls meer, maar gewoon je toestemming één keer instellen in een app en overal gebruiken. Voor bedrijven zie je dat het opslaan van data niet alleen kostbaar is, maar ook in toenemende mate een groot risico oplevert vanwege steeds striktere regelgeving, actiever toezicht en toenemende cybercrime. Voor de meeste bedrijven is het onzin te willen concurreren op het bezit van data, die slag win je nooit meer.

Het is onzin te willen concurreren op het bezit van data, die slag win je nooit meer

Je kunt veel meer waarde creëren als je toegang hebt tot een veel bredere dataset van de gebruiker zelf. Door de data bij de gebruiker te laten en op basis van vertrouwen toegang daartoe te krijgen, kun je nog beter persoonlijke diensten verlenen zonder de nadelen van tracking en data verzamelen.

Is de datakluis alleen voor Nederland bedoeld?
Wat we bouwen is breed te gebruiken. In Europa nemen België (vanuit de overheid) en Nederland (vanuit bedrijfsleven) nu het voortouw om de infra te bouwen, maar nu al worden we benaderd door andere landen die aan willen haken. De beweging is nog pril, maar zodra we genoeg distributie hebben, kan het snel gaan.

Hoe borg je dat de data in deze kluis ook daadwerkelijk alleen gebruikt wordt voor de doelen die de eigenaar/burger/consument goedkeurt?
Een bedrijf heeft geen toestemming om iets anders met de data te doen of om de consument te volgen. Elke keer als je een bij Jouw.id aangesloten website bezoekt, zijn alleen die datapunten in jouw kluis zichtbaar die je open hebt gezet. Na de sessie niet meer en de data mag niet worden opgeslagen. Ook tijdens de sessie is deze data niet te matchen met andere data, doordat we uitsluitend met pseudo ID’s werken.

Zijn er nog andere initiatieven op dit gebied?
Rondom Solid is echt een community ontstaan. De open brief van Tim Berners Lee een aantal maanden geleden tijdens de 35e verjaardag van het World Wide Web heeft echt bijgedragen aan een wake-up call. We werken veel samen met internationale partijen die ervaring hebben met Solid.

Dit artikel verscheen eerder in MarketingTribune 13, 2024 als onderdeel van ons Dossier Databased Marketing; de headerfoto is van Stichting Nederlandse Datakluis.