Ga voor geld!

Steeds vaker zien we nieuwskoppen waarin een nieuwe aan- of verkoop door een investeringsmaatschappij wordt aangekondigd. Partijen als CVC (o.a. VolkerWessels en RAET), AlpInvest, NPM Capital (Auping en HAK), Maxeda (o.a. Formido en Praxis en eerder Hema, V&D en Bijenkorf) en HAL Investment (o.a. FD Mediagroep, Pearle en Pontmeyer) zijn misschien het meest bekend. Lang niet iedereen heeft een goed beeld van wat deze partijen zoal doen. En wat hun waarde is (of kan zijn) voor bedrijven. Voor velen hangt rond investerings- of participatiemaatschappijen nog een zweem van geld-met-geld-maken en winst-ten-koste-van-alles. Soms is dat ook nog zo, maar ook deze organisaties zijn gaan zien dat focus op winst vaak niet tot waardecreatie leidt.

Verschaffers van risicodragend vreemd kapitaal
In de meest zuivere definitie zijn investeringsmaatschappijen verschaffers van risicodragend vreemd kapitaal. Ze investeren in start-ups en bestaande organisatie die (over het algemeen) toe zijn aan een transitiefase. Vrijwel elke organisatie zal – en moet in mijn ogen – regelmatig de eigen strategie en structuur fundamenteel analyseren. En eigenlijk altijd zal uit die analyse blijken dat een volgende stap in de ontwikkeling van de organisatie nodig is. Simpelweg omdat je de merkmissie van vandaag niet meer kunt realiseren met de organisatie van gisteren. Soms is die ontwikkeling zo groot, dat de organisatie deze niet uit eigen of reguliere externe middelen kan financieren. Dan kan de waarde van een participatiepartij groot zijn.

Imagoprobleem
Toch is het imago van investeringsmaatschappijen over het algemeen niet goed. Veel organisaties – maar ook veel consumenten – zijn nog redelijk negatief. Eind 2011 heb ik met een flink aantal Nederlandse of in Nederland gevestigde participatiepartijen gesproken voor een onderzoek. Zij zijn zich bewust van het imagoprobleem, maar ook wel geraakt doordat het publieke beeld soms erg ver van de Nederlandse werkelijkheid staat. Een partij als HAL Investment is – binnen de sector – juist bekend om een zeer duurzaam investeringsbeleid, waarbij langdurige participatie ook leidt tot lange termijn waardeverbetering.

Twee redenen
Er zijn grofweg twee redenen te noemen waarom participatiebedrijven maar lastig aan het imago ontsnappen.

A) De eerste is omdat de meeste partijen zichzelf nog niet presenteren als ‘gewoon’ bedrijf of merk. Het communiceren van visie, merkmissie (het ‘waarom’) en bijvoorbeeld kernwaarden (het ‘hoe’) gebeurt slechts sporadisch. Daardoor ‘weten’ we alleen dat deze organisaties zich richten op rendement. Terwijl er met dat rendement misschien ook heel mooie en maatschappelijk relevante dingen worden gedaan.

B) De tweede is dat investeringsmaatschappijen zich niet verbinden met het doel van de organisaties waarin zij investeren. Tenminste niet publiekelijk. Het gaat in de communicatie altijd over de groei-/expansiemogelijkheden, synergievoordelen, herstructurering en rendementsontwikkeling. Terwijl met het geld van de investeerder óók wordt bijgedragen aan de merkmissie van de partij waarin men participeert.

Merken met een duidelijk hart
Met de kredietcrisis (zomer 2008) ging het imago van veel dat met financiering te maken had, stevig onderuit. En vaak terecht, want een flink aantal partijen was ver doorgeschoten in het groei-opportunisme sinds eind jaren ’80. Toch zijn de Nederlandse investeringsmaatschappijen vrijwel ongeschonden uit de crisis gekomen en laten in 2011 een eerste herstel zien. Dat is voor een groot deel te danken aan het vermogen van deze partijen om zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Het besef is doorgedrongen dat lange termijn rendementen vaak veel aantrekkelijker zijn en zowel extern als intern veel hoger worden gewaardeerd. De flitseconomie voorbij, terug naar de basis, naar de rol van enabler in plaats van gebruiker.

Een volgende stap is dat investeringsmaatschappijen zich verder ontwikkelen tot merken met een duidelijk hart: gedreven om organisaties verder te helpen met kapitaal als middel en rendement als resultaat.