RIP creative legend Béla Stamenkovits

Béla Stamenkovits, voorheen executive creative director en partner van o.m. SSSS & Orchestra, was een van de meest geprezen creatieven van Nederland. Hij (69) was een van de grondleggers van de TBWA\Company Group en daarvoor mede-naamgever van het roemruchte PMSvW/Y&R. Enkele eerste reacties op het droeve nieuws.

'Ooit, ergens diep in de jaren 80 van de vorige eeuw, mocht ik, als prille art director, naar een groot Ad Age congres in New York. Daar won een klein bureau uit Nederland een van de hoogste honors, dat van "Top Overseas Agency of the Year". PMS&vW, oftewel Prins, Meijer, Stamenkovits en van Walbeek. Ik fotografeerde de trotse winnaars van de oorkonde tegenover het NY Hilton. Ik werkte toen bij het verse TBWA in Amsterdam. Niet wetende dat deze dudes de zaak een heel stuk verder zouden gaan brengen. Links Béla Stamenkovits, dan Jim Prins  en dan Hans van Walbeek. RIP Béla! Dank en respect voor al je mooie werk, en je inspiratie door de jaren heen. Ik heb veel van je geleerd.'
(Krijn van Noordwijk)

'Afgelopen weekend is reclame icoon Béla Stamenkovits veel te jong, overleden. Vijf jaar heb ik als partner van Béla bij Orchestra dagelijks meegemaakt met welk talent, overgave en liefde Béla bleef vechten voor sterkere merken en mooiere reclame. Zeggen dat zijn werk heeft bijgedragen aan wat het vak nu is, zou een belediging zijn. Want werk als bijvoorbeeld onderstaande Shell film wordt gewoon niet meer gemaakt. Respect en rust in vrede.'
(Ed Stibbe)

'Een ware legend was het.' 
(Olivier Koning)

'Béla was bij leven al vroeg een legende, lang voordat de VEA dat ook inzag. Ook had hij een feilloos oog voor talent. Hij gaf jonge mensen, mits getalenteerd en gedreven, alle kansen en alle ruimte. Daar weten Diederick, Lysbeth en ik alles van. Hij ging daar ook vrij ver in richting zijn bestaande partners, die in ons soms nog niet helemaal het talent zagen dat hij wel zag (en hey, beste Rob Floor, ik heb het niet over jou, want ook voor jou oneindig veel credits op dat vlak). Wij, en ongetwijfeld heel veel andere mensen, hebben veel aan Béla te danken. Ooit las ik een column van Harry Obdeijn, waarin hij Béla beschreef als iemand "die altijd in de juiste versnelling zat". Die rake typering herkende ik direct. Béla was altijd op de hoogte van wat er speelde in het vak en daarbuiten, rook kansen waar anderen die nog niet roken. Je bleef altijd nieuwsgierig, je was nooit zelfvoldaan. Ik denk dat iets meer tevredenheid en besef over wat je allemaal bereikt had, je leven (en ook dat van je mensen om je heen) iets makkelijker had kunnen maken. Maar tegelijkertijd, die enorme onrust gaf jou (en iedereen om je heen) ook een enorme drive. Ik denk aan je familie, ik hoop dat zij door de ontelbare reacties die momenteel komen en nog gaan komen, een nog mooier beeld hebben van jou als mens, als vakgenoot, als mentor, als echtgenoot, en als vader. Je wordt gemist…'
(Poppe van Pelt)

'Wat een groot verlies! Sterkte.'
(Frieda Ulsamer de Waard)

'Het beste idee voor zijn In Memoriam heeft Béla ooit zelf bedacht. Toen hij werd opgenomen in de ADCN Eregalerij in 2001, een moment dat traditiegetrouw gepaard ging met een groot interview, liet Béla alle pagina’s vullen met zijn creatief werk. Béla was één van de meest altruïstische leiders die de Nederlandse reclamewereld heeft gekend. Hij was het meest trots als hij naast Lysbeth Bijlstra op een podium stond, vlak achter Diederick Hillenius en Poppe van Pelt. Guhl, Shell, Delta Lloyd, Campari, Hij, Zij en WE, allemaal werk waarvoor je als creatief de reclame in wilde. In een interview noemde hij deze jaren de mooiste jaren van zijn carrière. De hoogtijdagen van TBWA\Campaign Company eind jaren 90.  Béla zocht zijn concurrenten niet binnen de vaderlandse grenzen, maar trok zijn ambities op aan onder andere BBH en TBWA London. Béla was een innemend mens met een eigen gevoel voor humor. Hij hoefde niemand te overschreeuwen, omdat iedereen naar hem wilde luisteren. Tuurlijk, hij kon ook goed boos worden. Als creatief werk in gevaar werd gebracht, dan pas verhief hij zijn stem. Zijn intuïtie voor goed werk was onovertroffen en hij beoordeelde alles in eerste instantie op gevoel. De manier waarop hij voor beter werk zorgde, was bewonderenswaardig. Hij kon de avond voor een presentatie waar het halve bureau wekenlang aan had gewerkt, de boel helemaal omgooien. Maar hij had ook een unieke manier om je als jonge creatief het gevoel te geven dat je zelf wist dat je beter kon, zodat je uiteindelijk een beter idee uit jezelf haalde.
Zijn support voor creativiteit en daarmee creatief talent was enorm. Je wist als creatief altijd dat Béla voor de volle 100% achter je stond. Toen ik als jonge creatief met hem mee mocht naar TBWA\ChiatDay in Los Angeles om op Nissan te werken, zei hij op de laatste dag dat hij met Lee Clow, onze wereldwijde goeroe, zou gaan lunchen. Vlak voordat hij wegging, zei hij tegen me: ‘Waar wacht je op, kom mee, hoe vaak krijg je nou zo’n kans?’ Zijn grootmoedigheid leverde niet alleen een bureau vol creatief bloed op, maar ook het eerste bureaunetwerk van Nederland. Naast Campaign Company waren daar Direct Company, Designers Company, Data Company (ja, toen al) en PR Company. Het bewijs dat hij ook een goed zakelijk instinct had. Zo voelde hij ook aan dat het tijd was voor een fusie met Neboko. Maar als zijn creatieve en zakelijke kant met elkaar in competitie moesten, won de eerste altijd.
Een perfectionist kon je hem niet noemen. Dat zou een understatement zijn. Béla, bedankt dat je TBWA\ Nederland op de kaart hebt gezet. We plukken daar nog elke dag de vruchten van. Namens Rik ledder, Erik Kellerhuis, Simon Neefjes en iedereen bij TBWA\.'
(Bas Engels)

'This is such sad news. Béla was a brilliant art director always searching and working for the ultimate idea and execution. Looking back I think of the wonderful campaigns for Smiths, HIJ, ZY, the changeover to WE and more. I feel honored having worked with Béla.'
(Aad Boon)

'Béla Stamenkovits is overleden. Daarmee heeft het reclamevak zijn allerbeste Art Director verloren. Het werk van Béla was van een on-Nederlandse stijl en klasse, prachtig in alle opzichten en vooral ook tijdloos. Wij kunnen hem niet genoeg eren en bedanken voor wat hij heeft betekend. Heel veel sterkte voor Juliette, Béla jr en Ivana. R.I.P. Béla.'
(Wim Ubachs)

'Ja echt, de beste art director ever! Mijn eerste zelfstandige strategie was volgens mij voor Guhl. Toen daar dit werk van Béla en Lysbeth (Bijlstra, red.) uit kwam, was ik voor het leven verpest. Wat een geweldenaar ❤️'
(Edward van de Ridder)

'Soms kun je gaan en toch blijven.
Dankjewel Béla, dat ik zo dicht bij je mocht komen.
Dat je mij meer leerde dan alleen het vak. 
Hoe iets kleins, iets groots kan zijn.
Hoe je moet fluisteren als je eigenlijk wilt schreeuwen. 
En vooral ook, hoe iets nooit af is.  
Maar je hebt het fantastisch gedaan Béla. 
Nu is het klaar. 
En nu ga je ervan genieten. 
Een zwarte strik erom. 
Je lievelingskleur. 
Wees trots op je leven.
Zijn wij ook.'
(Ramon Stalenhoef)

'Van 2005 tot en met 2007 had ik de eer om met Béla in de jury te zitten van Reclameman van het Jaar. In de aanloop daar naar toe was zijn werk me natuurlijk al vaak opgevallen en heb hem ook uitgebreid geinterviewd. Een eigenzinnige godenzoon, met ongekend esthetisch vermogen.'
(Peter van Woensel Kooy)

'Ik heb Béla niet persoonlijk gekend. Daarvoor stond hij te ver van me af, was hij tè veel een Onbereikbaar Icoon, een Held die ik niet eens durfde aan te kijken, durfde te bellen. Ik was net van de generatie die het vak instormde - letterlijk - toen hij al een Gevestigde Naam was. Ik ga er dan ook alles aan doen om niet mee te gaan in de "hij was zo geweldig want toen en toen..."-modus, dat laat ik aan mensen die met hem gewerkt hebben, die hem kenden, die hem bezig hebben gezien. Dat moet fantastisch geweest zijn. Wel vind ik dat respect mag betuigen. In mijn jonge jaren was hij een bron van inspiratie waaraan ik me laafde - als junior copywriter met een voorliefde voor print kon ik soms ademloos en urenlang genieten van wat velen zag als "ultieme mooimakerij" - wat een geweldige art-director was hij op de 1/1 of de dubbele pagina. Wat een gevoel voor verhouding, typografie, fotografie en ...spannend wit. Ik zat net nog wat werk, pardon: Werk van hem te bekijken. En weer krijg ik kippenvel. De perfectie. De tomeloze hang naar schoonheid. De eenvoud, die zo complex is. Wat moet het mooi zijn als Schepper, als iemand die niet anders kan dan manifesteren, om als je dan toch moet vertrekken heen te gaan met het idee dat je de wereld en al die talenten die na je kwamen zo'n oeuvre naliet. Ik teken ervoor, maar ik zal er nooit aan kunnen tippen.
Diep, diep respect. En: RIP...'
(Herberth van Hoogdalem)

'Béla Stamenkovits. Reclameheld. een voorbeeld art-director voor mijn generatie. Rust zacht...'
(Ray Breg)


Beroemde uiting van Béla met Campaign Company (nu TBWA\)

Lees hier het ADCN bericht dat 3 dagen later verscheen.




PMS&vW triomfeert in New York. Met links Béla Stamenkovits, dan Jim Prins  en rechts Hans van Walbeek
(fotografie: Krijn van Noordwijk)


Béla Stamenkovits
7 september 1949- 30 maart 2019

Hieronder: de Shell Helix - film. Credits: Béla Stamenkovits en Campaign Company