[column] De pindakaas-index

Toen in vroeger tijden de melkboer met z’n karretje nog langs de deur kwam, bleef de keuze beperkt tot melk of karnemelk. En vla. In twee smaken: gele vanillevla, bruine chocoladevla. Ook bij de bakker met z’n broodmand was de keuze beperkt. Bruin of wit. Op de boterhammetjes een likje margarine of – bij hoge, feestelijke, uitzondering – een laagje roomboter. De boterham met tevredenheid lieten wij achter ons met een plakje kaas of ham als beleg. Of op zondag een gebakken ei. Wij kinderen aten vooral boterhammen met hagelslag en pindakaas. Bij de hagelslag was er nog iets van keuze: melk of puur. Van de pindakaas was er maar één soort. En die was smeuïg tot op de bodem. Wie is er niet groot mee geworden…?

Keuze
Inmiddels leven we in de 21ste eeuw. En ligt de vorige alweer bijna een kwart eeuw achter ons. In dat vorige centennium, en dan vooral in de tweede helft daarvan, vonden fabrikanten en marketeers dat de keuze voor consumenten moest worden vergroot. Consumenten werden opgedeeld in steeds meer verschillende doelgroepen, die allemaal in hun vermeende behoeften moesten worden voorzien. Dus moest het glaasje melk vol, halfvol, mager of extra calcium bevatten. Naast de gewone bruine of witte boterham ontstond een enorm assortiment aan broodsoorten in alle vormen en maten, die je ook nog eens kon laten snijden of thuis kon afbakken. De gele en bruine vla kregen concurrentie van blanke vla, oranjevla of van smaken als slagroom, hopjes, karamel of van allerlei soorten vruchten. Naast margarine kwam halvarine en van hagelslag zijn er inmiddels 20 verschillenden varianten, zowel in vorm als in smaak. Ook ons vertrouwde potje – naturel – pindakaas staat niet meer alleen in de supermarkt. Integendeel! RTL Nieuws wist ons een jaar geleden al te melden, dat je bij de duurdere supermarkten in Nederland inmiddels keuze hebt uit zo’n 40(!) verschillende soorten pindakaas. Bij minder dure supermarkten staan er nog altijd zo’n 20 varianten en ook bij discounters is de keuze reuze.

Divers
Voor elk wat wils en zoveel monden, zoveel smaken, wordt anno heden in de foodretail letterlijk genomen. Het schap met al die verschillende smaken pindakaas lijkt een weerspiegeling van de maatschappij. Een maatschappij, die de eenvormigheid heeft ingeruild voor diversiteit. Klinkt logisch en mooi, maar kent ook z’n keerzijde omdat mensen de neiging hebben wel erg onder hun eigen exclusieve (pinda)kaasstolpje te kruipen. Zitten we straks in onze gezinnetjes ieder met een eigen potje pindakaas aan tafel? En met een eigen pak melk, eigen brood en eigen ‘botertje’? Lekker divers, maar is dat ‘inclusief’?

Index
In 1986 introduceerde het Britse weekblad The Economist een eenvoudig hulpmiddel om de waarde van verschillende valuta wereldwijd te meten. Het deed dat op basis van de prijs van een Big Mac. De Big Mac-index vergelijkt de lokale valuta ten opzichte van de dollar. De prijs van een Big Mac, een hamburger die in vrijwel elk land wordt verkocht, geeft een goed beeld van wat een munt op dat moment waard is en wat het prijsniveau is in het desbetreffende land. Als deze Big Mac-index op een betrouwbare manier de koopkracht van een land kan aangeven, zouden al die potten met pindakaasvarianten dan een niet een betrouwbaar beeld kunnen vormen van de diversiteit van de consumenten in een bepaald land? Kortom: wordt het niet eens tijd voor de pindakaas-index?

Charles Borremans
Lead Communications iO