[column] 7 foodtrends waar we in 2022 echt niet omheen kunnen

1. Klimaatvriendelijk eten op je bord

‘The elephant in the room’ werd het genoemd op COP26. De afwezigheid van de discussie over onze landbouw en het drastisch verminderen van onze vleesconsumptie en -productie. Tijdens de COP hingen er tientallen billboards van de campagne #dietchangenotclimatechange in Glasgow, die opgezet werd door ProVeg in samenwerking met onder andere Oatly en Upfield. ‘Vlees zou op de agenda moeten staan, niet op het menu.’ is de strekking van de campagne. Minder vlees is al jarenlang een trend, maar vlees is niet de enige boosdoener voor de wereldwijde temperatuurstijging. Ook ontbossing draagt hier flink aan bij. Die bossen worden gekapt voor de productie van - ja, inderdaad - soja als veevoer voor dieren, maar die bomen moeten ook wijken voor gewassen als palmolie, cacao en koffiebonen. Steeds meer merken richten zich nu daarom op alternatieven, zodat we de ontbossing kunnen stoppen (vóór 2030, zoals besloten in Glasgow). De plantaardige vleesvervangers kennen we natuurlijk al, maar wat dacht je van margarine zonder palmolie? Of koffie die niet is gemaakt van koffiebonen? Is dat de toekomst en een oplossing voor het ontbossingsprobleem? Het koffiemerk Northern Wonder denkt van wel en belooft ons koffie van niet-tropische ingrediënten in 2022. 

2. Nieuwe manieren om boodschappen te doen

Grote kans dat je ze dit jaar in één van de grote steden hebt zien langs-sjezen: de bezorgers van de nieuwe super speedy grocery delivery bedrijven als Gorillas, Flink en Zapp. “Binnen tien minuten jouw boodschappen in huis met maar één druk op de knop” is de belofte. Deze bedrijven zorgen dat jij snel je boodschappen in huis hebt, maar openen ook veel deuren voor lokale food-ondernemers. Zo heeft Gorillas ook producten van veel lokale en duurzame bedrijven in het assortiment, zoals BUMI en GRO. De logistiek is vaak één van de knelpunten bij lokale producenten, dus deze flitsbezorgers zijn voor hen een fijne innovatie. Een ander opkomend initiatief is Local Heroes, een platform waarmee je boodschappen kunt bestellen bij lokale food-ondernemers in jouw buurt. Ze halen de producten voor je op en bezorgen ze bij je thuis. Mocht je nou óók geen tijd hebben om te snuffelen in kookboeken, dan staan er tal van maaltijdservices voor je klaar om je recepten en de juiste ingrediënten thuis te bezorgen. Alles moet snel, sneller, snelst en de manier waarop we onze boodschappen doen verandert.

3. Exotisch maar dan lokaal

Niemand kan er meer omheen: ons klimaat verandert. Dat betekent dat dieren en gewassen die normaal gesproken van ver komen, nu ook prima in Nederland gedijen. Deze nieuwe exoten zijn niet altijd gewenst, maar we kunnen er wel wat mee. Waar je eerder alleen kon genieten van lokale inktvis op een mediterrane vakantie, kun je nu inktvis gevangen door Nederlandse vissers kopen. Door de opwarming van het zeewater voelen inktvissen, maar ook octopussen en sardientjes, zich steeds meer thuis in noordelijke streken. En wat dacht je van bananen? Van oorsprong een vrucht uit de tropen, maar deze worden sinds dit jaar ook geteeld door Neder Banaan in Ede. Ook de mannen van De Nieuwe Melkboer haalden een een tropisch gewas naar Nederland: soja. En misschien ben je afgelopen september wel op het Sopropo Festival in Almere geweest. Tijdens het festival stond de Surinaamse groente, die steeds vaker ook in de polder geteeld wordt, in de spotlight. Het klimaat blijft (helaas) nog veranderen, waardoor ons heel waarschijnlijk nog meer exotisch-Nederlandse producten te wachten staat in de toekomst. Wij zijn benieuwd welke hiervan hun weg vinden naar het supermarktschap.

4. Biologisch wordt de logische keuze

Met Food Cabinet voeren we in opdracht van Bionext al ruim 2,5 jaar campagne voor meer biologisch. Biologische landbouw draagt bij aan een beter klimaat, omdat biologische boeren bijvoorbeeld geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken. Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor en biologisch is steeds beter verkrijgbaar, ook in de ‘normale’ supermarkten. In 2020 stelde de Europese Commissie met de Farm to Fork Strategy het doel dat in 2030 ten minste 25% van de landbouwgrond voor biologische landbouw gebruikt wordt. Biologisch is een belangrijk onderdeel van de Europese Green Deal, dat als doel heeft om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. Er zijn dus echt al concrete doelen gesteld die nu door lidstaten opgepakt moeten worden. Daarom verwacht ik dat we de komende jaren steeds meer stappen gaan nemen naar een groter aandeel biologisch. Eerder dit jaar werd er door de Tweede Kamer al vier moties aangenomen ter bevordering van de biologische landbouw en voeding, en ook bedrijven gaan biologisch als een steeds logischere keuze zien.

5. Merken met een missie

Yes: steeds meer voedselmerken kiezen voor een missiegedreven aanpak. Zo geeft Koeckebackers mensen met moeite op de arbeidsmarkt een duwtje in de goede richting en heeft Fish Tales de missie om het roer van de visserij om te gooien.Uit deze do-good ideologie komen toffe campagnes voort, zoals We Change The Game door vijf duurzame foodmerken die laten zien dat je boodschappen met een boodschap kunt doen. Ze openden de eerste supermarkt waar ieder product een positieve impact heeft: chocolade zonder slavernij, ketchup zonder verspilling en bananen met een eerlijke prijs. Al deze foodmerken laten zien welke mooie missies er mogelijk zijn en hoe we met z’n allen keihard kunnen werken aan beter voedsel in de wereld. And the list goes on: Stichting Mixblik maakt samen met vrouwen die een vluchtelingenachtergrond hebben lokale en duurzame maaltijden in blik en de food waste warriors van Too Good To Go zijn dit jaar opnieuw uitgeroepen tot meest inspirerende organisatie. Er is nog meer dan genoeg ruimte voor verbetering op maatschappelijk gebied dus deze trend zal voorlopig z’n stijgende lijn zeker voortzetten.

6. To fish or not to fish

Het vegaschap in de supermarkten worden groter en groter. Een geweldige ontwikkeling! Maar wat ik (tot dit jaar) nog wel miste, waren goede opties voor plantaardige vis. Gelukkig schoten de vegan vis-merken in 2021 als paddenstoelen uit de grond om dit gat in de markt te dichten. Denk maar aan SeaSooGood met hun visvrije tonijn in blik of Novish met hun gepaneerde vegan visproducten. Al dit soort startups zijn druk bezig met productontwikkeling en het lanceren van nieuwe visvrije producten. Vaak is deze plantaardige vis wel flink bewerkt, en lijkt de esthetiek het te winnen van de voedingswaarden. Zo bestaat de vegan sashimi van Vegan Zeastar voor 80% uit water en voor de rest voornamelijk uit glucose en zetmeel. Je maakt er echter wel hele mooie sushi mee met knaloranje, vegan zalm. Maar ook voor de mensen die een natuurlijke visvervanger zoeken is er dit jaar iets nieuws op de markt gekomen: bananenbloesem. Al deze vis-alternatieven staan nog in de kinderschoenen dus ik verwacht dat we deze trend de komende jaren nog zien groeien.

7. Steeds vaker suikervrij

Op de valreep voor het nieuwe jaar was daar opeens het regeerakkoord. Hierin werd de ambitie uitgesproken om werk te gaan maken van een gezonde generatie. Goed nieuws! Mij viel één specifieke passage direct op, omdat we hiervan de gevolgen de komende jaren zeker terug gaan zien in het supermarktschap: het voornemen van het nieuwe kabinet om een suikertaks in te voeren. Deze suikertaks zal producenten dwingen hun frisdranken anders te gaan produceren. Waarom dit zo lang op zich heeft laten wachten onderzocht ik al eens eerder met Samuel Levie in deze aflevering van onze podcast Het Voedselkabinet. Minder tot geen suiker in dranken was al een trend, maar zal de komende jaren nu zeker gaan doorzetten. Sommige supermarkten experimenteren al met suikervrije schappen. Ik ben benieuwd wie dit voorbeeld gaan volgen!

Genoeg verschuivingen in de wereld van food dus! Ik kijk vol verwachting vooruit naar 2022 en alle interessante ontwikkelingen die dit nieuwe jaar met zich meebrengt.

Helen Kranstauber
mede-oprichter campagnebureau Food Cabinet