Biggest Brother

Maar ja, dat willen onze spionnen natuurlijk weer niet. Zij mogen jou namelijk wél  wantrouwen, maar wij hen? Neh. Terugspioneren? Landverraders zijn we! Iedereen is verdacht, behalve de overheid zelf!

Hahaha. Mooi he? Hypocrisie heeft zoiets heerlijk smerigs. Vooral als zij in zulke pure vorm wordt geserveerd. Doorzichtiger dan gletsjerwater, zien we het kabinet kronkelen om maar niet in de spiegel van hun eigen goorheid te hoeven kijken. Genieten, echt.

Maar interessanter is het om te zien hoe we toch altijd weer in deze vicieuze cirkelredenatie terechtkomen. Dat begint bij die vraag: 'U heeft toch niks te verbergen?' Het antwoord is natuurlijk: we hebben allemaal wat te verbergen.

En nee, ik heb het niet alleen maar over jouw kabouter-porno-obsessie (die men overigens dan ook meesleept!) maar ook over al jouw familie en vriendenconnecties, medische en financiële gegevens, koopgedrag en politieke voorkeur. Alles maar dan ook echt alles mogen ze opslaan en bekijken.  

Dus met dat antwoord zijn we er niet. Het lukt ons immers telkens niet om wetgeving te voorkomen die haar reet aanveegt met ons onschuldbeginsel. Om dit alles te doorbreken moeten we die vraag omdraaien: 'Waarom wilt u überhaupt iets van mij weten?'

Dat is ook de kern. Onze wetgeving vraagt om ‘gerede verdenking’ bij surveillance. Overheden moeten het ons uitleggen. Naar ons verantwoorden. Niet andersom. Die kabouter-porno moet je alleen aan jezelf kunnen uitleggen, niet aan Vadertje Staat.

Onze wetten bestaan immers ook om te grote overheidsmacht te voorkomen. Ook wel de ‘Scheiding der Machten’ genoemd. Daar hebben we eeuwen voor moeten vechten. Honderden miljoenen mensen zijn voor die principes gestorven.

Kortom, alleen de suggestie al van zo’n Sleepwet - geboren uit slappe knietjes, nota bene - is zum kotzen. Bovendien laten ze ons keer op keer zien dat ze die macht niet aankunnen. Ook in NL zijn journalisten en advocaten immers opgesloten geweest op basis van illegale surveillance van overheidsdiensten.

Misschien is het ook wel moeilijk hoor. Zoveel informatiemacht, en dan eerlijk blijven. Het lukte de Republikeinse Trump-campagne in ieder geval niet. Zij hadden 50 miljoen profielen gekocht van Facebook. Natuurlijk hebben ze die gebruikt.

In dat geval is het sociale medium de Bigger Brother. Ik heb het daarom maar even gecheckt. Maar ik kon nergens vinden dat wij Facebook toestemming hadden gegeven om onze conversaties met vrienden te gebruiken om ons stemgedrag te manipuleren.

Nog een keertje kijken… dáár misschien… kleine lettertjes… nee. Nergens. Even kijken dan of er een telefoonnummer is van hun klantenservice? Nee. Een mailadres dan? Ook niet. Weet je wat, ik vlieg wel even langs op Mark Zuckerberg zijn privé-eiland om het te vragen. Je weet wel, dat eiland dat hij heeft gekocht voor z’n privacy…

Dit was ook het hoofdonderwerp van South by Southwest, het grote culturele tech-feest in Texas. De burgemeester van London riep de tech-bedrijven op om onze privacy te beschermen tegen manipulatie en fake news. Anders zou de bevolking hem onder druk zetten om de tech-sector te reguleren. En juist dat staat progressie in de weg.

Zijn boodschap aan onze van empathie verstoken tech-helden was kraakhelder: óf je gaat je gedragen, óf je schiet jezelf in de voet. Een zeldzaam dappere politicus, deze Sadiq Kahn. Maar in zijn eentje redt hij het niet. Want niet de NRA maar de techsector is de grootste donateur aan Amerikaanse (voornamelijk Democratische) politici.

Reken dus voorlopig nog maar niet op regulering van deze Big Brothers. Deze machtspelletjes om informatie, net nu informatie vrij beschikbaar is geworden… het zijn de hellende vlakken naar onvrije samenlevingen. Dus wordt het tijd te laten zien wie uiteindelijk Biggest Brother is.

De overheid? Techbedrijven? Of wij, het volk? Het is natuurlijk dat laatste. Ik stem – namens iedereen die ooit slachtoffer is geworden van overheidsmacht – uit de grond van mijn hart ‘nee’ op het referendum van de Sleepwet. 

Tenzij ik natuurlijk mag terugbespieden.

Rogier van Kralingen is schrijver, muzikant, spreker, founder van productiebedrijf The Whole Story en auteur van onder andere het boek The Outerweb.