[column] Impact en kansen van platforms

Het gaat bij platforms echt om het verbinden, oftewel vraag en aanbod bij elkaar brengen. Inmiddels zijn ze niet meer nieuw, maar wel interessant als businessmodel. Iedereen kent de voorbeelden: Apple Facebook, Uber, Airbnb, eBay etc. Hun platform businessmodellen hebben succes en ook veel impact voor branches die erdoor geraakt worden.

Durven denken in nieuwe structuren

Denken vanuit platformen is het denken in nieuwe structuren. Vroeger dachten we vooral vanuit de analoge wereld en oude structuren (van de traditionele waardeketen). Vanuit de oude wereld werd de focus gelegd op processen, efficiency en de logische opeenvolging van stappen in de waardeketen. Denk daarbij ook dat een digitaal platform veel zaken wegneemt, zoals fysieke panden en benodigde voorraden (magazijnen). Mijn opvatting is, dat bedrijven meer moeten gaan durven denken in (nieuwe) digitale businessmodellen in plaats van (alleen) in de traditionele businessmodellen. Ook het denken in marktaandelen zal meer plaats moeten gaan maken voor het verzamelen van data en het opbouwen van (nieuwe) (klant)kennis. Het gaat bij platformen tenslotte meer om het matchen van vraag en aanbod.

Wat is een platform eigenlijk?

In het boek ‘De kracht van platformen’ van Maurits Kreijveld (2014) wordt een platform gedefinieerd als de gemeenschappelijke basis van technologieën, economische en sociale regels en afspraken waarop meerdere spelers samen kunnen innoveren en aanvullende technologieën, producten of diensten ontwikkelen. Vanuit deze definitie herken ik ook het denken in ecosystemen, waarbij concurrenten zowel coöperatief kunnen samenwerken als competitief kunnen zijn. Dit impliceert wel dat bedrijven het ‘oude denken’ soms moeten durven loslaten, ofwel het denken in traditionele waardeketens. 

Soorten platformen

Cor Molenaar (2017) spreekt in zijn boek ‘De kracht van platformstrategie’ over éénwegplatformen en tweewegplatformen. Bij éénwegplatformen kun je denken aan marktplaatsen waar andere aanbieders ook producten en diensten kunnen aanbieden. Dit is inmiddels gemeengoed geworden, denk aan Amazon en Bol.com. Daarnaast zijn er ook tweewegplatformen waarbij sprake is van interactie tussen aanbieders en vragers en van een tussenpersoon. Denk hierbij aan Airbnb en Uber. Zo zijn er ook verschillende soorten platformen die steeds een verschillende focus hebben en een ander businessmodel, en daardoor ook meer aantrekkingskracht hebben op vragers en aanbieders. In onderstaande tabel staan verschillende platformen beschreven (Cor Molenaar 2017).

Type platform

Omschrijving

Integratieplatform

Bij een integratieplatform kan een bezoeker zowel ondersteunende diensten gebruiken als deze ook echt kopen. Denk bijvoorbeeld aan iTunes van Apple.

Investeringsplatform

Bij een investeringsplatform wordt gesproken, als er sprake is van een holdingconstructie met het doel om rendement op investeringen te behalen. In dit geval investeren bedrijven in platformen die zelfstandig zijn. Denk bijvoorbeeld aan Zalando.

Transactieplatform

Bij een transactieplatform worden transacties tot stand gebracht en verder gefacilieerd met diensten. Hierbij kun je denken aan logistiek, bereikbaarheid, klantcontact en support (vraag en aanbod komen samen). 

Communicatieplatform

Bij een communicatieplatform kan de communicatie tussen gebruikers worden gefaciliteerd. Denk bijvoorbeeld aan Facebook en Intragram.

Researchplatform

Een researchplatform is een voorbeeld van informatieplatformen, waarbij over specifieke onderdelen informatie wordt verstrekt en een interactie mogelijk is tussen aanbieders en vragers. Denk bijvoorbeeld aan gezondheidsplatformen of aan vloggers en bloggers (om doelgroep te binden of om informatie te verstrekken).

Innovatieplatform

Een innovatieplatform is een platform, waarbij ontwikkelaars samenwerken in een ecosysteem, om extra producten en diensten te ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan Microsoft, Samsung en Google.

 

Tips om zelf te kijken naar Platform businessmodellen

1.           Durf het ‘oude denken in traditionele waardeketens en oude structuren’ los te laten, en kijk ook naar de nieuwe digitale mogelijkheden.

2.           Kijk naar de bestaande en verschillende soorten platformen en leer van bewezen platformen.

3.           Leer als organisatie meer denken vanuit klantmotieven en koopprocessen.

4.           Verzamel veel data en kennis om in te kunnen spelen op interessegebieden (sturen op bezoek en binding).

5.           Zorg voor een groot aantal bezoekers zodat een site interessant wordt voor adverteerders (denken aan verdienmodellen).

6.           Zoek naar proposities die waarde creëren voor meerdere partijen (bijvoorbeeld voor leveranciers, klanten en een platform zelf).

7.           Durf als bedrijf leiderschap en visie te tonen, om nieuwe platformbusinessmodellen te ontwikkelen.

Conclusie: platformen bieden veel kansen

Platformbusinessmodellen zijn al krachtig en impactvol voor verschillende branches. Ik durf te zeggen dat platformen al veel teweeg hebben gebracht en nog veel teweeg gaan brengen. Naast de impact geloof ik ook in nieuwe kansen voor bedrijven. Dat kan bijvoorbeeld door een nieuw digitaal businessmodel te ontwerpen naast een al bestaand businessmodel. Tenslotte vereist het willen en kunnen toepassen van (nieuwe) platformen van organisaties wel leiderschap, een visie en het vermogen om te veranderen.