[column] Vaderlandse verdwijnmerken in 2019

Ook in 2019 zagen we grote merken verdwijnen, steeds vaker gevolgd door een online doorstart. Zo is V&D een bescheiden e-tailer geworden en ook Kijkshop heropende recentelijk haar digitale deuren. Richard Otto en Robbert van Loon, auteurs van het boek Verdwenen Merken, kijken naar de verhalen áchter deze merken. Want merken verdwijnen lang niet altijd door overnames of faillissementen, maar ook door spannende intriges en persoonlijke vetes. Ze hebben daarom als missie om de mooiste Nederlandse merken niet uit ons collectief geheugen te laten verdwijnen. Dit is hun selectie van vaderlandse verdwijnmerken voor 2019.
 
Bart Smit: In het jaar dat Bol.com met haar eigen speelgoedgids vol in de aanval ging op Intertoys, werd Bart Smit definitief buitenspel gezet. De Volendamse winkelketen begon in de zomer van 1967 nog als een breder georiënteerde handelszaak, met o.a. serviezen en andere huishoudelijke artikelen. De echte groei kwam toen het merk zich volledig op speelgoed ging richten. In de jaren ’80 groeide het zelfs uit tot de grootste speelgoedwinkelketen van ons land en ook België maakte kennis met ‘Speelgoedpaleis Bart Smit’. De afgelopen jaren was Bart Smit vooral in het nieuws vanwege een overname door Intertoys en ruzie met franchisers. In België ging dit jaar definitief de laatste vestiging op slot.
 
Telfort: Wie had dat gedacht? Een liefdesbaby tussen Nederlandse Spoorwegen en British Telecom leidde tot een van de meest iconische families in de recente reclamegeschiedenis. Het begon in 1996, toen de NS een partner zocht om het ongebruikte glasvezelnetwerk naast haar spoor te benutten. De Britten stapten op deze trein en Telfort werd geboren. Een roemrucht merk dat langs vele andere verdwenen telecommerken, als O2, Libertel en Tiscali, heen dendert. Al in 2005 komt Telfort in handen van KPN, maar pas dit jaar wordt die lijn doorgeschakeld. Vanaf mei zijn alle winkels gesloten, worden er geen nieuwe Telfort producten meer verkocht en zijn alle klanten omgezet naar KPN. Ook ‘lovebrand’ XS4ALL staat bij KPN op de nominatielijst om in de nabije toekomst te verdwijnen.
 
AllSecur: Het is misschien wel het bekendste reclameduo naast Cor & Don. De gebroeders Coronel, Tim & Tom, hebben de afgelopen jaar in racevaart de Nederlandse reclameharten gestolen. De humoristische commercials werden ruim zeven jaar gebruikt om digitale autoverzekeringen aan de man te brengen. Het merk had overigens ook woonverzekeringen en aansprakelijkheidspolissen in de digitale schappen liggen. Moederbedrijf Allianz Direct koos echter voor een Europese strategie waar overal dezelfde merknaam gebruikt gaat worden. De broers bleven hierdoor alleen en zichtbaar beteuterd achter op de beeldbuis.  
 
Agrimarkt: Het is een traditie geworden. Sinds het verschijnen van de eerste editie van het boek Verdwenen Merken is er jaarlijks wel een retailer die als merknaam plaats moet maken voor de grote gele reus uit Veghel. In 2019 was Agrimarkt aan de beurt. De supermarkt vond met name in Zeeland gretig aftrek en kon, gezien de naam ook, echt worden gezien als een plattelandsmerk. Afgestemd op plattelanders die veel en groot inkopen en een grote diepvries hebben. Het merk was befaamd om de grote Dier & Tuin afdeling. Hierop behaalde het zulke hoge marges dat de rest van de winkel gevuld was met laaggeprijsde en veelal lokale producten.
 
Nuon: Nog zo’n merk dat plaats moest maken voor haar Europese moeder. Het merk Nuon werd in 1994 na een fusie geboren en ging al snel daarna op overnamepad in een ingewikkelde markt. Als geïntegreerd nutsbedrijf had het merk met strikte regels en sentimenten te maken, waardoor o.a. een fusie met Essent nooit van de grond kwam. Triviant-weetje: de merknaam Nusent werd in 2007 al wél vastgelegd bij de KvK. In 2009 werd Nuon uiteindelijk ingelijfd door het Zweedse Vattenfall, dat nu tien jaar later ook haar eigen merknaam introduceert op de Nederlandse energiemarkt.
 
Alex: Een jonge, moderne en bovenal ambitieuze online bank die de zaken net iets anders aanpakt dan de bekende grootbanken. Zo profileerde Alex zich sinds 1999 op de Nederlandse markt en daar was geen woord van gelogen, want modern en anders was het merk zeker. Zo maakte Alex  zelfstandig beleggen via internet beschikbaar voor particuliere beleggers. Een revolutie in de bankwereld! De professionele streamingkoersen die grote banken tegen hoge kosten aanboden hadden er een serieuze concurrent bij. Zij verloren dan ook in rap tempo vele beleggingsklanten aan deze brutale nieuwkomer. Rabobank zag dit met lede ogen gebeuren en kocht Alex in 2003 over. If you can't beat them, join them zo moet ze gedacht hebben. In 2007 verkocht het Alex echter aan de grootste concurrent; Binckbank. Pas dit jaar lieten zij de naam Alex als zelfstandige divisie vallen.  
 
Roto Smeets: Heel Nederland heeft waarschijnlijk weleens een product van deze drukkerij in handen gehad. Zo was het de plek waar bladen als Donald Duck, Elsevier en Veronica Magazine tot dit voorjaar van de pers rolden. Het faillissement kwam dan ook als een schok, temeer omdat er geen overnamekandidaten werden gevonden. Honderden werknemers kwamen daardoor plotsklaps op straat en 50.000m2 werkvloer bleef leeg. Oud-directeur Gerald Petersen riep zelfs via LinkedIn zijn netwerk op om deze werknemers een nieuwe kans te gunnen. Niet zonder succes, want al voor het definitieve faillissement stonden partijen in de rij voor deze vakmensen en meer dan de helft van alle oud-werknemers is weer aan het werk. Tot deze maand is de curator nog wel bezig om de gigantische papiervoorraad, specialistische drukpersen en sealmachines te slijten.

Richard Otto: ‘Uiteindelijk lijken verdwenen merken veel op nummers uit de Top 2000, het gaat niet om het product maar om het emotionele umfeld ervan.’
 
Robbert: van Loon: ‘De meeste merken zie je ten onder gaan omdat ze te weinig toegevoegde waarde bieden voor shoppers. Ze gaan uit van eigen kracht, maar vergeten een eeuwenoude wet; wie betaalt, bepaalt.'