[column] Een duivels dilemma

Omdat mijn moeder in een jappenkamp had gezeten, werden er in mijn jeugd nooit Japanse spullen gekocht. Zo mocht mijn vader bijvoorbeeld absoluut geen Japanse auto kopen. Die werden smalend ‘jappenbak’ genoemd en kwamen er bij ons thuis niet in! Inmiddels zijn we zo’n vijftig jaar verder en hebben Japanse merken hun plek in talloze branches veroverd. Was Toyota in 2023 het op twee na bestverkochte automerk in Nederland, op de top 10 van vorig jaar is het Japanse merk inmiddels ingehaald door Kia uit Zuid-Korea. Merkposities zijn volatiel. Ze komen en gaan. Niemand van de Nederlandse Millennial- of Gen Z-generatie kent waarschijnlijk nog de platenspeler van het Duitse merk Dual. Europese automerken als Rover, Saab en Simca zijn uit het straatbeeld verdwenen en – deels – vervangen door compleet nieuwe, vaak elektrische, automerken als Tesla, Polestar, MG (ooit Brits) en BYD (Build Your Dreams). Hoewel de laatste vier merken bepaald niet Chinees klinken, zijn ze het wel. Voor een deel of helemaal.

Invasie
‘De Chinezen komen eraan!’ opende een artikel uit januari van dit jaar op de website van Autoweek. Wat dat betreft lijkt de Chinese auto-invasie van 2024 op die van de Japanse, die in 1966 begon en zeer succesvol werd. Succesvol, omdat die auto’s standaard meer comfort boden dan de gemiddelde Europese auto en dat ook nog eens voor een lagere prijs. Een duidelijke overeenkomst met huidige Chinese ‘EV’s’ op de Nederlandse markt. Het waren overigens niet alleen Japanse automerken, die in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw aan hun opmars begonnen. Hetzelfde gold voor Japanse elektronica. Anno heden zien we, dat de opkomst van Chinese automerken ook past in een veel bredere ontwikkeling, waarin een groot aantal Chinese merken in diverse branches in hoog tempo de Westerse markten verovert. Zo is ook de Chinese fast fashion en retail gigantisch in opkomst. Zie de Chinese ultra fast fashion-aanbieder Shein en de webwinkel Temu, die hun omzet in korte tijd naar tientallen miljarden stuwden. En daar waar het Nederlandse Blokker van tegenslag naar tegenslag hobbelt, kondigt de Chinese winkelketen Miniso aan 1.000 nieuwe winkels te openen.

Donkere zijde
De Chinese expansie lijkt onstuitbaar, maar kent een donkere zijde: oneerlijke concurrentie door enorme staatssteun, inbreuk op intellectuele eigendomsrechten, dumpen van overcapaciteit en twijfelachtige arbeids- en mensenrechtenstandaarden. Zo zouden de – slecht betaalde – makers van fast fashion-kleding veel te veel uren moeten maken en zou het milieu zwaar lijden onder de massale productie. Om de strijd met de Chinese concurrentie aan te kunnen, gaan Europese merken mee in een strijd, die op leven en dood is en waarbij ze hun beloftes op het gebied van duurzaamheid loslaten. Het is voor de op duurzaamheid gerichte vermogensbeheerder ASN Impact Investors een reden om dan maar álle belangen in kledingbedrijven te verkopen. Het gevolg daarvan is dan wel, dat je als aandeelhouder niet meer in gesprek blijft met dit soort bedrijven, je ook geen verdere invloed kan uitoefenen. ASN noemt dit ‘een duivels dilemma’. Pijnlijke constatering hierbij is, dat het fast fashion-concept vooral goed valt bij tieners en twintigers. De Gen Z-generatie, zich als geen ander druk makend over klimaatverandering en duurzaamheid, blijkt zich weinig tot niets aan te trekken van de omstandigheden, waaronder fast fashion wordt geproduceerd en gedistribueerd.

Misschien zouden deze ‘Zoomers’ een voorbeeld kunnen nemen aan de ‘vooroorlogse generatie’, die gewoon zei: 'dat spul komt er niet in!'

Charles Borremans
Lead Communications iO
 

beeld: Allan Wadsworth / Unsplash